در حدود نیمی از صفحات جلد دوم به ادامه‌ی تاریخ ترکمن‌ها در دوره‌های افشاریه و قاجاریه اختصاص دارد. در این قسمت، به ویژه نقش ترکمن‌ها در نواحی شمال شرقی کشور در میان دولت قاجار از یک سو و توسعه طلبی دولت روسیه از سوی دیگر به تفصیل بررسی شده و رویدادهایی که تقریبا به شکل‌گیری وضعیت امروز ترکمن‌ها منجر شد بیان می‌شود. نیمه‌ی دوم جلد دوم شامل مطالب مفصلی درباره‌ی طوایف و تیره‌های مختلف ترکمان، پراکندگی ترکمن‌ها در جهان، کشور جمهوری ترکمنستان، دامداری و کشاورزی و تجارت ترکمانان، ادبیات و فولکلور ترکمن، ادبیات داستانی و اسطوره‌ای ترکمن، زبان ترکی و ترکمنی است.
در جلد سوم این کتاب، وجوه مختلف زندگی و فرهنگ و آداب و رسوم و عقاید ترکمن‌ها هم چنین مجموعه‌ای از جنبه‌های گوناگون زندگی مادی و معنوی ترکمن‌های امروز بررسی شده است. مباحث و مطالب این جلد بدین قرار است: ضرب‌المثل‌های ترکمنی؛ کنایات و تشبیهات؛ لالایی‌ها؛ ترانه‌های عروسی؛ مرثیه‌ها؛ بازی‌های ترکمنی؛ دین و آیین ترکمن؛ رقص خنجر؛ قضاوت و خون‌بست؛ مقابر و زیارت‌گاه‌ها؛ سنگ مزارهای ترکمن صحرا؛ جشن‌ها و اعیاد؛ سوگواری و مراسم دفن و عزاداری؛ مراسم طلب‌باران؛ مولودخوانی؛ غذاها و خوراکی‌های ترکمن‌ها؛ باورها؛ نامگذاری روستاها؛ هنرهای ترکمن‌ها؛ مراسم عقد و عروسی؛ کشتی؛ فرش و صنایع دستی، آلاچیق ترکمن؛ پوشاک و زیورآلات؛ اسب و اسب‌دوانی؛ موسیقی. در پایان کتاب فهرست اعلام و فهرست منابع آمده است. مطالب کتاب با عکس‌هایی مرتبط با مباحث همراه است.
