افسانه ها، عنوان اثری منظوم از علیاکبر سعیدی سیرجانی، نویسنده، شاعر، پژوهشگر و مورخ ِ نامدار و مقتول ایرانی در دوران معاصر، و از جمله آثار جنجالی است که وی جان خویش را بر سر تدوین و انتشار آن آثار گذاشت. این اثر، به ویژه در بخش اصلی خود، حاوی افسانهای منظوم و بسیار شنیدنی موسوم به شیخ ریا است، که حاوی تعریضها و کنایاتی آشکار یا در لفّافه نسبت به عملکرد آغشته به تزویر و ریای حاکمان و زمامداران میباشد و ضمن انتقاد صریح از این وضع، به ماهیت اصلی حکومت (به زعم سعیدی سیرجانی) پرداخته و از برخی اسرار پشت پردهٔ آن، خبر دادهاست. اگرچه چاپ اصلی و مشهور این کتاب، که حاوی اشعاری منطبق بر اوضاع جاری در حکومت اسلامی ایران بود، سالها پس از انقلاب اسلامی، توسط انتشارات مزدا و در خارج از ایران صورت پذیرفت، امّا اصل این اثر، در فاصله سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۱، چندبار به صورت کتاب یا در نشریات و مجلاتی همچون خواندنیها به چاپ رسیده بود.
خود سعیدی سیرجانی، چندین بار در آثار و نوشتههای خود، و از جمله در مقدمهای که بر افسانهها نوشته، تحریر این کتاب و سرودن اشعار آن را، به منزلهٔ تکلیفی دانسته که از جانب دکتر مظفر بقائی کرمانی بر عهدهٔ او نهاده شده بودهاست، و بدین بهانه مکرراً و مؤکداً در مقدمه افسانهها، زبان به تحسین و ستایش از دکتر بقائی گشودهاست