خاطرات اردشیر آوانسیاننویسنده: اردشیر آوانسیان آرداشس (اردشیر) اوانِسیان (1284، آذربایجان-مهر 1369، ایروان) از اعضای حزب کمونیست ایران و از مؤسسین حزب توده ایران بود. آوانسیان در خانواده ای ارمنی به دنیا آمد. سال های کودکی و نوجوانی اش را در رشت گذراند. در سال 1302 (18 سالگی) وارد حزب کمونیست ایران شد. پس از آن به شوروی رفته و در دانشگاه کوتو به تحصیل پرداخت. در سال 1305 به ایران بازگشت و به عضویت کمیته مرکزی سازمان جوانان کمونیست درآمد. در سال 1310 بازداشت و به 10 سال زندان محکوم شد. او از مؤسسین حزب توده ایران در مهر ماه سال 1320 بود. وی پس از اخراج عده ای از رهبری موقت حزب (پیش از کنگره اول) به عضویت کمیته مرکزی موقت درآمد. اوانسیان یکی از معرفین نورالدین کیانوری برای ورود به حزب توده در اردیبهشت 1321 بود... وی هنگامی که باخبر شد به جای حزب کمونیست، حزب توده را تأسیس کرده اند دلسرد شد و وقتی متوجه شد که یک مرکز مخفی کمونیستی ایجاد شده تا حزب توده و کمیته مرکزی آن را هدایت کند این طرح را پذیرفت. وی توسط کنگره اول حزب توده (مرداد 1323) به عضویت اصلی کمیتهٔ م..
