این کتاب دربرگیرندهٔ عکسهای قدیم شیراز و حاصلِ گردآوری، تحقیق و تنظیم مؤلف است. چاپ اولِ کتاب بهار ۱۳۹۰ راهی بازار نشر شد و پس از یک سال در بهار ۱۳۹۱تجدید چاپ گردید.
کیفیت لیتوگرافی، صحافی و صفحهآرایی بسیار مطلوب و در خور چنین کتاب ارزشمند و خاطرهبرانگیزی است.
کتاب از ۵ فصل تحت این عنوانها تشکیل شده است: بخش یکم/ از چار خیابون تا حوض فلکه (چهار راهِ زند کنونی تا میدان ستاد امروزی)؛ بخش دوم/ از بوشهر تا شیراز (بوشهر در تقسیمات کشوری تا سال ۱۲۹۵ جزو شهرستانهای استان فارس بود.)؛ بخش سیم/ از سینما دَم کَلیو تا آریانا (چهارراهِ مشیر در گذشته به کَل مشیر، همچنین سینما مهتاب (دنیا) واقع در چهارراهِ مشیر (کل مشیر) نزد عوام به سینما دم کلیو مشهور بوده است.)؛ بخش چهارم/ از گلشن تا جهاننما (گلشن نام قدیم باغ عنیفآباد و جهاننما نیز باغِ جهاننما در حوالی دروازه قرآن بوده در این بخش از کتاب نگاهی کلی به شیراز از شمال تا جنوب مبذول شده است.)؛ بخش پنجم/ از استخر تا پارس (چون در تحقیق و گردآوری مطالب کتاب و نیز عکسهای قدیم شیراز به روزنامههای زیادی از دوران قاجار تا پهلوی رجوع شده است، بخشهایی از روزنامههای مزبور و نیز کلیشههای چاپی و تصویری آنها در این بخش عیناً درج و به چاپ رسیده است.)؛ بخش ششم: مردم، زندگی و یادگارها ( در این بخش مردم را میبینیم، مردم کوچه و بازار و عکسهایی که یادآور لحظههایی ماندگار در زندگی است.)
کتاب فاقد مقدمهٔ مرسوم چنین کتابهایی است که در جایجایِ صفحهها گفتههایی از منصور صانع زینتبخش تصاویر و عکسهاست.
در صفحة شناسنامه کتاب از افراد متعددی که در حیطة تاریخ، فرهنگ، شیراز و ایران صاحبنام هستند تشکر، قدردانی و یاد و نام بزرگانی چون بهرام چهرهنگار (مدیر عکاسخانة فردوسی)، استاد حسن چهرهنگار، آرتور اپهام پوپ (ایرانشناس فقید) درج شده است.
در انتهای کتاب فهرست منابع و مآخذ کتاب مشتمل بر ۲۴ مورد که برخی جزو منابع دست اول هستند، خودنمایی میکند.
در یک نظر کلی این کتاب از دو حیطهٔ تصویری بهره میبرد، اول گرآوور کتابها، مجلهها و روزنامههای دورههای تاریخی قاجار تا پهلوی و دوم عکسهای قدیم شیراز در همان دورههای تاریخی ذکر شده و نکتهای که حایز اهمیت است اینکه به تصریح خود صانع در انتهای صفحة شناسنامة کتاب هیچیک از عکسها متعلق به بایگانی شادروان منوچهر چهرهنگار نیستند.
از این رو خواننده کتاب مطمئن میشود که عکسهای پیشِ رو در سایر کتابهای منصور صانع یا چاپ نشده یا کمتر مورد استفاده واقع شده است و به عبارتی برای اولین بار است که در معرض دید علاقهمندان به تاریخ عکاسی ایران قرار میگیرند.
ابعاد کتاب ۲۸*۲۷/۵ سانتیمتر همراه با جلد و آسترِ بدرقه است. روی جلد عکس خیابانِ پشت ارگِ کریمخانی به سال ۱۳۰۸ و عابران دورهٔ پهلوی اول با کلاههای مرسوم آن دوره و زنان با چادر و روبنده خودنمایی میکند.
سرآغاز کتاب عیناً با کلیشه صفحهای از کتاب پنجم ابتدایی که به سال ۱۳۱۱هجری شمسی طبع شده است با این مطلع شروع میشود:
"ای نام تو بهترین سرآغاز / بی نام تو نامه کی کنم باز" و سپس عکس هوایی از آرامگاهِ حافظِ شیراز که در سال ۱۳۲۵گرفته شده، زینتبخش چشمانِ خواننده برای ورود به دنیای تصاویر و عکسهای کتاب است. در صفحهٔ پس از شناسنامهٔ کتاب روی جلد و صفحههای کتابها و مجلههای طربانگیزی چون کتابهای فارسی دوم دبستان (سال ۱۳۴۳) ، تاریخ ایران سال پنجم دبستان (سال ۱۳۳۹)، مجلهٔ کیهانبچه های سال 1345 نقش بسته با تصاویر شکست کراسوسی سردار رومی ازسورنا سردار بزرگ اشکانی، آیین نوروز، سیزده بدر و خاله مرجانِ قصهٔ قوقولیقوقو که برای همسنوسالهای منصور صانع (متولد ۱۳۳۷) و من نوستالژیک هستند و شاید الآن بشود آنها را فقط در بایگانی کتابخانة ملی و مرکز اسناد جمهوری اسلامی در تهران گرفت آن هم با مشقتِ تمام و نامهنگاریهای متعدد.
منصور صانع در زیر عکس گرفته شده از چهار راهِ زند شیراز در سال ۱۳۰۸ابتکار جالبی به خرج داده و آن اینکه عیناً بخشی از مطالب روزنامهٔ استخر (منتشره در تاریخ دهم اردیبهشت سال ۱۳۰۹) دربارة توسعة و ساختمان خیابانهای شیراز در زمان ریاست سرهنگ سالار بر بلدیة شهر مزبور گراوور شده است و این ایده جالب در کنار و زیر اکثر عکسهای قدیم شیراز خودنمایی میکند و بهانصاف میتوان گفت این کتاب واقعاً حاصل تحقیق و گردآوری مؤلف است.
۲۰۳عکس مربوط به شیراز (مکانها از جمله بقاع متبرکه و تاریخی، خیابانها، سینماها، میدانها، مردم و چهرههای فرهنگی- هنری) از دوران قاجار تا پهلویِ دوم زینتبخش صفحههای کتاب هستند و این همه بهجز گرآوورِ روی جلد، صفحهها، طرحها و دیاگرامهای روزنامهها، مجلهها و سالنامههای متعددی هستند که عمدتاً در بخش پنجم کتاب جای دارند. برای مثال به اعلانی از نامهٔ شیراز (نمیدانیم روزنامه بوده یا هفتهنامه) منتشره در بیستوپنجم مرداد ماه ۱۳۲۴توجه کنید:
"طیارهپستی ومسافربری بینتهران، اصفهان، شیراز و بوشهر از روز چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۳۲۴ مرتباً هفتهای یکبار از تهران حرکت و همان روز به شیراز وارد و روز پنجشنبه(فردا) صبح به بوشهر رفته فوری بازگشت به طهران حرکت مینماید.این طیاره فقط سه نفر مسافر میتواند همراه ببرد در این صورت کسانی که میل داشته باشند با طیاره مسافرت نمایند باید چندروز قبل اطلاع دهند...با هواپیما چهارساعته به تهران.یک ساعته به بوشهر خواهید رسید"
همانگونه که ذکر شد بخش ششم کتاب به مردم اختصاص دارد و در این قسمت از کتاب، قدیمترین عکسها مربوط به دورهٔ قاجار تا اوایل دههٔ چهلِ شمسی گرد آمدهاند. حکیمباشی، بیمار و نسخهنویس؛ پرترهٔ عروس و داماد، فرزندان نواب در خانهٔ مسکونی خود از دورهٔ قاجار و پرتره با وسایل نقلیه،تکچهرهٔ خانمی جوان با لباس محلی، شیمی دان جوان!!! و دلوجگر خوردن جوانان شیرازی و نمایش پهلوانی با وزنههای زنده(الاغ و آدم) از دیگر عکسهای دیدنی دورهٔ پهلوی اول و دوم هستند.
کتابِ «شیرازِ کودکی ما» دهمین کتاب حاصل کار مؤلف است. پیش از این منصور صانع کتابهای «پیدایش عکاسی در شیراز(۱۳۶۹)»، «فارس(۱۳۷۳)»، «شیراز(۱۳۷۳)»، «سرزمین مهروماه(۱۳۷۴)»، «آتشی که نمیرد(۱۳۷۸)»، «به یاد شیراز(۱۳۸۰)»، «ساسانیان در فارس(۱۳۸۶)»، «زندیه در فارس(۱۳۸۳)»، و «زیرآسمان خدا(۱۳۸۶)» را به دوستداران عکاسی و تاریخ آن تقدیم کرده بود. وی متولد ۱۳۳۷خورشیدی در شیراز و فارغالتحصیل رشتهٔ عکاسی از دانشگاه هنرهای زیبای دانشگاه تهران در سال ۱۳۶۸است. رسالة دانشگاهی وی اولین رسالهٔ مربوط به تاریخِ عکاسی ایران در بین فارغالتحصیلان این رشته قلمداد میشود که به فاصلهٔ یک سال پس از دفاع، از سوی انتشارات سروش به زیور طبع آراسته شد و کتاب مزبور یا همان رساله دانشگاهی وی تحت عنوان: «پیدایش عکاسی در شیراز» دومین کتاب نشر یافته در بارهٔ تاریخ عکاسی در ایران است. اولین کتاب سرآغاز عکاسی در ایران اثر دانا استاین به ترجمه و تحقیق مرحوم زنده یاد استاد ابراهیم هاشمی (انتشارات اسپرک،۱۳۶۸. تهران) بود و سومین کتاب نشر یافته در این حیطه در ایران اثر به یاد ماندنی استاد مرحوم ایرج افشار (نشر فرهنگ ایران. ۱۳۷۰. تهران) تحت عنوان گنجینهٔ عکسهای ایران است. چهارمین کتاب دراین خصوص تاریخ عکاسی و عکاسان پیشگام در ایران اثر جامع کم نظیر و ماندگار استاد مرحوم یحیی ذکاء (انتشارات علمی و فرهنگی. ۱۳۷۶ تهران) میباشد.