گردونه خورشید یا گردونه مهر

مصور 

شناخت و تحلیل نمادها و نشانه‌ها در هنر ایران، به خصوص در دست بافته‌ها امری ضروری است كه به اندازه آفرینش و خلاقیت هنری مهم است. بسیاری از نقوش و تصاویر متن قالی، به خصوص در قالی عشایری حاوی اطلاعات نمادین است و اغلب از لحاظ ظاهر، دلالتی با موضوع ندارد. به این معنی كه از مشخصات آنها نمی‌توان به مفهوم آن پی برد. علاوه بر این، این نقوش نشانی از هویت فرهنگی بافنده دارند كه از گذشته تا به امروز به طور وسیعی از سوی مردم آن فرهنگ استفاده شده است.

نمادها در نقاط مختلف جهان، برگردان فهم و ادراك آدميان در زمانهاي متفاوت، از زندگي روزمره مي باشند و پايداري حضور آن ها از قرن ها قبل تا روزگار كنوني، شاهد نيروي پايدار آنها است. اهميت نمادها را در جهان امروز با جستجوي آنها در شكل هلي جديد مانند عكس، فيلم؛ در قالب سينما، تلويزيون، كتاب، تابلوها و آگهي هاي بازرگاني و غيره، بهتر مي توان درك كرد.

کتاب گردونه خورشید یا گردونه مهر اثر نصرت الله بختورتاش است؛ در پس این نشانواره چه رازها نهفته است! اینهمه ورجاوندی، بزرگداشت و دلبستگی که مردمان در درازنای زمان به چلیپا داشته‌اند، از کجا سرچشمه گرفته. چگونه در نزد مردمانی که دور از یکدیگر به سر می‌برده‌اند و پدیده‌های سخت و هراس‌انگیز طبیعی زیستگاه آنان را از یکدیگر جدا کرده، شناخته شده و گرامی بوده است؟
چگونه باوری یکسان یا نزدیک بهم درباره این نگاره‌ی در هم تپیده داشته‌اند؟
چلیپای شکسته از دیرباز در بر دارنده‌ی ارزشهای دینی، کیفیت درمان‌بخشی، مفاهیم عاطفی و مردمی، خاصیت پتیاره‌زدائی، در هم شکننده‌ی تاریکی و هراس، مایه‌های خوشبختی و افزونی، سرشار از ارزشهای پنداری رازآمیز و آسمانی بوده است