مورخان اصطلاح باستان را برای دوره‌ای از تاریخ ایران به کار می‌برند که تقریبا از هزاره سوم پیش از میلاد آغاز می‌شود (یعنی زمانی که کاربرد خط در جنوب ایران و به دست ایلامی‌‌ها آغاز شد) و با پیروزی اعراب بر ساسانیان و ورود اسلام به ایران پایان می‌یابد. باستان‌شناسان به این دوران، دوران تاریخ ایران باستان می‌گویند که میان دو دوره پیش از تاریخ و دوران اسلامی قرار می‌گیرد.گفته می‌شود آریایی‌ها که شاخه‌ای از نژاد هندواروپایی و از ساکنان سرزمین‌های مجاور ایران بودند در هزاره اول پیش از میلاد به دلایل گوناگون از جمله سختی شرایط زندگی و بدی آب و هوا به داخل فلات ایران کوچیدند. این دسته از مردم هندواروپایی که در قسمت‌های مختلف فلات پراکنده شدند، بعدها اولین امپراطوری متمرکز ایرانی یعنی مادها را پایه‌گذاری کردند حکومتی که ۱۵۰ سال یعنی از ۷۰۸ تا ۵۵۰ قبل از میلاد ماندگاری داشت.
در حال حاضر تاریخ‌نگاران، ایران باستان را معمولا از دوران شکل‌گیری حکومت مادها تا انقراض ساسانیان می‌دانند زیرا شکل‌گیری اولین حکومت متمرکز و متمدن ایرانی با مادها آغاز می‌شود. قومی ایرانی‌تبار که در بخش غربی و شمال غربی فلات ایران مستقر شده بودند.
