گنجینة موزة ملی ایران با زیربنای بیش از 20،000 متر مربع، شامل دو موزة ایران باستان و موزة دوران اسلامی است و در حدود 30،000 شئ تاریخی از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی را دربرمیگیرد. گرچه از تاریخ تاسیس موزة ایران باستان بیش از هفت دهه نمیگذرد، اما شکلگیری این نهاد فرهنگی را باید به منزلة بخشی از تلاشهای ایرانیان برای دستیابی به شاخصههای توسعه و پیشرفت در دو قرن اخیر دانست. کتابچة حاضر جلد 3 از مجموعة تهرانپژوهی است و نگارنده ضمن بررسی پیشینة تاریخی موزة ایران باستان، مخاطبان را با مراحل شکلگیری و ویژگیهای معماری این موزه آشنا میسازد
زمان بندی دوران های تاریخی در موزه ایران باستان- 40000 سال تا 18000 سال قبل از میلاد: دوران پارینه سنگی، ورود انسان هوشمند یا هومو ساپین به ایران
- 18000 سال تا 12000 سال قبل از میلاد: دوران فراپارینه سنگی، ابداع وسایل شکار مانند تیر و کمان و تیغههای زیر، صید ماهی
- 12000 سال تا 9000 سال پیش از میلاد: دوران نوسنگی، اهلی کردن دام و کشاورزی
- 9000 سال تا 4500 سال قبل از میلاد: آغاز روستانشینی ابتدایی یا نوسنگی همراه با ساخت سفال، آغاز پیکرتراشی و استفاده از چکش
- 4500 سال 3300 قبل از میلاد: تشکیل روستاهای پیشرفته تر و آغاز دوران مس و سنگ، استخراج نقره، طلا و مس، استفاده از مهرهای گلی
- 3300 سال تا 1500 قبل از میلاد، شروع عصر طلایی مفرغ در تمدن عیلام، ابداع خط، شهرنشینی و افزایش مبادلات تجاری
- 1500 سال تا 1200 قبل از میلاد، عصر آهن 1، شروع استفاده از آهن و تمدن شکوفای عیلام میانه (ساخت معبد جغازنبیل)
- 1200 سال تا 850 قبل از میلاد، عصر آهن 2، رواج گسترده آهن در زندگی، پیدایش سلسله های محلی فلات ایران و تمدن عیلام نو
- 850 سال تا 559 قبل از میلاد، عصر آهن 3، تشکیل حکومت ماناها، لیپی ها، مادها، عیلام نو و سفال لعابدار
- 559 سال تا 331 قبل از میلاد، دوران طلایی هخامنشیان
- 331 سال 250 تا قبل از میلاد، امپراتوری سلوکی و رواج هلنیسم در ایران
- 250 قبل از میلاد تا 224 پس از میلاد، دوران اشکانی
- 224 سال تا 651 پس از میلاد، دوران ساسانی، آیین زرتشت، گشترس حداکثری مرزهای ایران،
سپس اشیاء و آثار تاریخی آن را به صورت اجمالی معرفی میکند. این کتاب دربرگیرندة تصاویری از نمای موزه و آثار آن است
موزه ملی ایران علاوه بر آنکه به عنوان اولین موزه رسمی کشور شناخته می شود در لیست بزرگترین، مهمترین و قدیمیترین موزه های ایران قرار دارد. جالب است بدانید که بیشترین یافتههای باستانشناسی از کاوشهای علمی توسط گروه های باستان شناسی داخلی و خارجی که در سال های گذشته در ایران فعالیت داشتند، از دوران پارینهسنگی تا اسلامی در قالب دو موزه (ایران باستان) و (دوران اسلامی) در سالن های مجزا و یا در گنجینه موزه نگهداری می شوند.
در سال 1928 میلادی در زمان رضاخان به منظور طراحی دو ساختمان مدرن در شهر تهران فردی به نام آندره گدار فرانسوی به ایران آورده شد. او باستان شناس و مهندس معمار بود که در کشورهای خاورمیانه از جمله هند و مصر به تحقیق پرداخت. از این مهندس فرانسوی خواسته شد تا کار طراحی یک ساختمان مدرن موزه و یک ساختمان کتابخانه ملی را متناسب با ویژگی های معماری ایرانی به ویژه معماری باستانی شروع کند. پس از طراحی موزه توسط آندره گدار در سال 1313 خورشیدی کار تکمیل دو ساختمان توسط عباسعلی معمار و استاد مرادعلی تبریزی شروع شد.
آندره گدار حدود 25 سال در استخدام دولت ایران بود و در این زمان به جز طراحی موزه ملی ایران به طراحی سقف حافظیه شیراز و مدرسه ایرانشهر یزد در خیابان رجایی پرداخت. از ویژگی های مهم طراحی او تلفیق معماری مدرن اروپا با عناصر سبک معماری ساسانی و صفوی بود
دوران پیش از تاریخ ایران به چندین دوره تقسیم میشود